Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop we ons als mensheid verhouden tot de grenzen van onze kennis. In mijn werk onderzoek ik de manier waarop gemeenschappen, organisaties en individuen hun omgeving in kaart brengen, en hoe ze daar structuur en hiërarchie in aanbrengen. Hierbij maak ik gebruik van instrumenten, methodes en rituelen ontleend aan religieuze en wetenschappelijke tradities. Het numerieke gaat in mijn ogen moeiteloos samen met het mystieke; tellen kan een vorm van liefkozen zijn. Een laboratorium geeft mij dezelfde transcendente ervaring als een sacristie. Wetenschap wordt doorgaans beschouwd als het domein van logica, feiten en het meetbare; religie als het domein van het geloof, de ziel en het onmeetbare. Ik zie juist veel dwarsverbanden. De zoektocht naar houvast, de behoefte aan regels, de ceremoniële aanpak en de hartstochtelijke inzet.
Onze flexibiliteit bij het toekennen van waarde boeit me. Waarom is bijvoorbeeld een hostie heilig en een wc-papiertje banaal? In materiële zin is het verschil verwaarloosbaar. Ik ben in het bijzonder geïnteresseerd in ons vermogen om onszelf en elkaar van de zinnigheid van onze waardebepalingen te overtuigen. Als kunstenaar streef ik ernaar om mijn publiek van deze capaciteit bewust te maken door die op een open, experimentele en humoristische manier zichtbaar te maken. Graag maak ik daarbij mijn publiek actief medeplichtig, bijvoorbeeld door mensen expliciet danwel impliciet uit te nodigen om zelf waarde te ontdekken in iets dat nutteloos lijkt, zoals een stofpluis of een op straat gevonden object. Of door juist iets met een vanzelfsprekend lijkende waarde te relativeren. Ik wil mensen bewust maken van hun kracht om waarde toe te kennen door hiermee te gaan spelen en erover in onderhandeling te gaan.
Mijn kunstenaarschap zet ik in als een vrijbrief om me te verhouden tot mensen en plekken die over het algemeen als volkomen verschillend beschouwd worden. Soms begint een project op uitnodiging, soms op eigen initiatief. Ik heb werk gemaakt in een kerk, park, ziekenhuis, dierentuin en bordeel, op een begraafplaats en op een camping. Daarbij werkte ik samen met monniken, schoolkinderen, ambachtslieden, festivalgangers en wetenschappers. Mijn werk begint altijd met contact leggen en intensief onderzoek doen. Ik raadpleeg (historische) bronnen, observeer, stel vragen, participeer waar mogelijk en tel, meet en documenteer zaken die onmiskenbaar als waardeloos of waardevol worden beschouwd. Ik ontwerp en stileer mijn methodes zorgvuldig, waarbij ik soms mijn publiek betrek. Afhankelijk van de aard van het onderzoek kan een project uitmonden in een winkel, publicatie, video-installatie, lezing, souvenir of educatief programma, al dan niet in combinatie.
De wereld komt mij voor als een duizelingwekkend netwerk van systemen, elk met hun eigen geldigheid. Als kunstenaar streef ik ernaar om de verbondenheid van al die systemen ervaarbaar te maken. Tegelijkertijd wil ik momenten creëren waarin een gezamenlijke verwondering kan ontstaan over het fenomeen van de menselijke zoektocht naar logica zelf. Ik zie het ‘op zoek zijn’ als een fascinerende manier van bestaan, waarbij telkens iets nieuws aan het licht komt dat weer uitnodigt om nader verkend te worden.
Pavèl van Houten, 2020